عدالت و خود کامگی در اندیشة سیاسی خواجه نظام الملک طوسی

نویسندگان

دکتر بهرام اخوان کاظمی

چکیده

این مقاله با بررسی دیدگاه های خواجه نظام الملک طوسی پیرامون مفهوم عدالت‘ در پی دستیابی به موضع وی در اقبال خود کامگی است ودر پی جواب به این پرسش است که آیا اساساً عدالت در نزد وی دارای اهمیت ذاتی است یا واجد نقش فرعی و ابزاری در راستای حفظ و توجیه قدرت سیاسی حکام جائر زمانه است؟ و آیا می توان وی را واقع گرا و عملگرایی دانست که در تهی شدن حکمت عملی از عدالت و بی معنایی آن به نفع تقویت و استحکام استبداد و خود کامگی نقش اساسی داشته و بدین ترتیب به سمت سلطنت مطلقه میل کرده است؟ پاسخ مستند نوشتار‘ مثبت است. با این وجود نباید از برخی صیغه های انتقادی قوی و غیر منفعلانة خواجه در قبال حکومتهای مطلقة زمان هم غافل شد‘ رویکردی که در سیاستنامه نویسی های متأخر از وی دیگر دیده نمی شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

مبانی مدیریت سیاسی در اندیشه خواجه نظام الملک طوسی

         مدیریت در معنای مدرن آن رفتاری است که فرد به نسبت موقعیت و جایگاهی که در اختیار دارد برای تمشیت امور سازمان زیر نظر خود انجام می دهد. اما این رفتار همواره می باید بر پایه ای نظری استوار باشد؛ به تعبیر دیگر آنچه که نوع وسنخ رفتار یک مدیر را سامان می دهد بنیان های تئوریک و ارزش هایی است که وی بدان باور دارد و از آن تبعیت می کند. این مبانی ممکن است بر اساس نوعی  فلسفه ی عمل گرایانه یا کار...

متن کامل

مبانی مدیریت سیاسی در اندیشه خواجه نظام الملک طوسی

مدیریت در معنای مدرن آن رفتاری است که فرد به نسبت موقعیت و جایگاهی که در اختیار دارد برای تمشیت امور سازمان زیر نظر خود انجام می دهد. اما این رفتار همواره می باید بر پایه ای نظری استوار باشد؛ به تعبیر دیگر آنچه که نوع وسنخ رفتار یک مدیر را سامان می دهد بنیان های تئوریک و ارزش هایی است که وی بدان باور دارد و از آن تبعیت می کند. این مبانی ممکن است بر اساس نوعی  فلسفه ی عمل گرایانه یا کارکرد گرایا...

متن کامل

انتساب کتاب دستورالوزاره به خواجه نظام الملک یاعدنی طوسی

انتساب کتاب دستور الوزاره به خواجه نظام الملک یا عدنی طوسی؟*   محمّدرضا ملک­ثابت 1 کارشناس ارشد تاریخ و تمدّن ملل اسلامی     چکیده کتاب دستور الوزاره به زبان فارسی و به نثری استوار در سه فصل تحریر و تنظیم یافته است: مقدّمه در احوال خواجه نظام الملک، فصل اوّل در تحریض فرزند خواجه به ترک وزارت و مخاطرات آن، فصل دوم در آداب وزارت. دستور الوزاره به رغم رواج و شهرت آن که خود موجب استنساخ بسیار ...

متن کامل

نظریه‌ی "عدالت سیاسی" در آرای خواجه نصیرالدین طوسی

پژوهش حاضر در پی ارائه‌ی "نظریه عدالت سیاسی" در اندیشه‌ی سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی است و این مهم را در قالب روش تحلیل گفتمان بررسی خواهد کرد. خواجه نصیر در ساماندهی این مسأله براساس اصول مذهب شیعه - به‌ویژه "عدالت" و "امامت" - پیش رفته و برمبنای عدل الهی در نظام تشریع و قاعده‌ی لطف، به امام یا رئیس اول مدینه مشروعیت داده و او را عامل جاری‌شدن عدالت سیاسی و اجتماعی محسوب کرده است. بدین‌ترتیب "ا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی

ناشر: دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

ISSN 0196-1026

دوره 54

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023